Nota Birokrasi Max Weber (Pengantar Pentadbiran Awam)

Soalan: Bincangkan ciri-ciri birokrasi Weber dan aplikasikan dalam mana-mana agensi. (Swasta atau kerajaan).

Latar belakang tokoh

• Nama sebenar Max Weber ialah Maximillian Weber.Beliau dilahirkan pada 21 April 1864 di Enfurt Turingia,Jerman
• Meninggal dunia pada 14 Jun 1920 di Munich Jerman.
• Weber berasal daripada keluarga kelas menengah dan merupakan seorang ahli sosiologi serta penganalisis ekonomi Jerman yang terkenal.
• Ayah beliau adalah seorang birokrat yang mempunyai kedudukan politik yang kuat dan ibunya pula seorang yang taat kepada agama.
• Karya terkenal beliau The Prostestant Ethic and The Spirit of Capitalisme.

Definisi birokrasi

• Konsep birokrasi mula digunakan pada awal abad ke-18 di Eropah Barat.Birokrasi asalnya daripada perkataan ‘bureau’ yang merujuk kepada pejabat iaitu tempat kerja bagi para pegawai awam.
• Birokrasi digunakan sebelum Revolusi Peranchis iaitu pada tahun 1789 dan kemudiaanya berkembang ke negara-negara lain
• Birokrasi merujuk kepada sebuah organisasi berstruktur,penuh dengan prosedur dan tatacara yang perlu diikuti sebelum mencapai tujuan dan matlamat bagi sesebuah organisasi.
• Ini adalah berkait rapat dengan kecekapan,keberkesanan,kebajikan dan teknik pentadbiran dalam sesebuah organisasi.
• Birokrasi dianggap sebagai satu saluran atau laluan yang sukar sebelum mencapai tahap selesa.
• Seseorang perlu melalui prosedur dan garis panduan yang ditetapkan bagi mencapai tujuan dan matlamat.

Konsep birokrasi Weber

• Konsep birokrasi Max Weber terbahagi kepada tiga iaitu:
  

1. birokrasi tradisional atau patrimonial bureaucracy (traditional authority),
2. rasionalisme (rational legal authority)
3. kuasa karismatik (charismatic authority).

• Autoriti tradisional
• Elemen kuasa tradisional adalah bersifat warisan atau bersandarkan kepada keturunan.
• Perlantikan seorang pemerintah adalah berdasarkan kepada hieraki keluarga iaitu daripada seorang pemerintah kepada waris-warisnya.
• Lazimnya perlantikan seumpama ini didominasi oleh masyarakat tradisi iaitu sebelum proses modenisasi berlaku.

• Autoriti Perundangan Rasional
• Rasionalisme (rational legal authority).Pelantikan seorang pemerintah atau pentadbir adalah secara rasmi melalui pemilihan sama ada secara tetap,kontrak ataupun sementara .
• Perlantikan dalam konteks kuasa rasional ini bukanlah atas dasar kepentingan diri tetapi berdasarkan pelaksanaan hak secara sah.
• Justeru kepatuhan masyarakat bukan kepada yang memegang kuasa tetapi kepada amalan rasmi yang menjamin kedudukan.

• Autoriti Karismatik
• Karismatik (charismatic authority).Sifat kuasa pemerintah karismatik adalah seseorang dilantik secara tidak rasmi dan kuasa yang diperolehi adalah dari hak dan perjuangan.
• Ini adalah berbeza dengan rasionalisme kerana seorang pemimpin dilantik bukan berdasarkan undang-undang yang formal dan rasmi.
• Bersifat karismatik yakni mempunyai personaliti istimewa dan ketokohan untuk menjadi seorang pemimpin.
• Seorang pemerintah yang mempunyai ciri-ciri karismatik adalah seorang yang berpengaruh (insprition) tidak perlu kepada pemilihan atau penurunan kuasa melalui undang-undang tetapi dengan ciri-ciri kepimpinan dan pengaruhnya mampu memberikannya kuasa.

Ciri-ciri Birokrasi Max Weber

• "Berskala hierarki"
• Konsep “chain of command” (Tertinggi, pertengahan, bawahan)
• Contoh:
  Arahan dikeluarkan oleh pengurusan tertinggi sebagai pembuat dasar , pegawai pengurusan profesional melaksanakan tugas di peringkat jabatan/bahagian masing-masing, manakala kakitangan sokongan akan melaksanakan tugas-tugas teknikal.

• "Wujud pembahagian tugas"
• Dikhususkan kepada jabatan /bahagian tertentu
• Contoh:
  Bahagian kewangan diuruskan oleh akauntan, pentadbiran oleh Pegawai Tadbir Diplomatik, pembangunan oleh jurutera.

• "Peningkatan gred/jawatan lebih tinggi berdasarkan pencapaian, kelayakan, kecekapan, pengalaman, dan kekananan"
• Peperiksaan
• Contoh:
  Penilaian Tahap Kecekapan (PTK) untuk menilai tahap kompetensi seseorang pegawai melaksanakan tugas yang mengambil kira faktor pengalaman dan tempoh bekerja.

• "Aspek kebajikan"
• Tanggungjawab pentadbir kepada pekerja (Bonus, ganjaran, insentif)
• Contoh:
  Pengurusan tertinggi mendapat kemudahan elaun, kenderaan, pemandu ,utiliti dan tuntutan-tuntutan lain. Pegawai pertengahan.

Contoh Birokrasi Weber Masa Kini

• Sekolah
• Mempunyai ciri-ciri birokrasi yang diperkenalkan oleh Weber.
• Antaranya ialah struktur hierarki, pembahagian tugas yang jelas, peraturan bertulis, promosi berdasarkan prestasi, kemahiran dan kepakaran.

• Contoh struktur hierarki:
  

• Pembahagian Tugas
• Guru:
  -Terdapat kepelbagaian subjek atau matapelajaran.
  -Setiap matapelajaran diajar guru yang berbeza.
  -Mengikut bidang kemahiran dan kepakaran.
  
• Pentadbir:
  -Pengetua, Guru Kanan Pentadbiran, Guru Kanan HEM, dan Guru Kanan Ko-K
  -Mempunyai peranan tugas dan tanggungjawab masing-masing megikut jawatan yang disandang.

• Kemahiran dan Kepakaran
• Bertujuan untuk memberi pendedahan kepada mengenai pengetahuan dan kemahiran umum dan khusus serta nilai-nilai peribadi supaya berkebolehan membuat analisis dan keputusan dengan baik.
• Memastikan pentadbiran lebih licin dan berkesan.
• Contoh:
  -Kursus Induksi Perguruan:
  - bertujuan untuk memastikan pemantapan kerja megikut prosedur kerja yang betul.
  - Meningkatkan pengetahuan tentang jawatan yang baru disandang.

• Peraturan Bertulis
• Diwujudkan bertujuan mendisiplinkan pelajar.
• Pelajar harus mengikuti peraturan yang ditetapkan bagi mengelak tindakan tatatertib.
• Contoh:
  -Murid-murid wajib memakai pakaian seragam sekolah yang ditentukan oleh Kementerian Pendidikan.
  -Rambut murid-murid hendaklah sentiasa bersih, kemas dan fesyennya hendaklah sesuai dengan pelajar sekolah.

• Promosi Berdasarkan Prestasi
• Kenaikan jawatan diberikan berdasarkan penilaian gerak kerja yang baik.
• Memastikan pentadbiran dan pengajaran yang baik.
• Contoh:
  Kenaikan pangkat ke Gred DG44
  Guru Bahasa DG41 (dengan kelulusan Ijazah Sarjana Muda)
  - disahkan dalam perkhidmatan;
  -berkhidmat sekurang-kurangnya 7 - 10 tahun di Gred DG41
  -Mencapai tahap prestasi Latihan Nilaian Prestasi (LNP) 3 tahun ke belakang pada tahap 80% ke atas:
  -Sahsiah
  -Gerak kerja
  -Lulus penilaian tahap kecekapan yang ditetapkan (PTK 1 atau PTK 2);
  -Diperakukan oleh Ketua Jabatan.

Kesimpulan

• Birokrasi sering difahami dalam dua perspektif, iaitu daripada sudut pandangan positif dan negatif.
• Birokrasi secara umum dapat dimaknai sebagai sistem kerja organisasi baik publik mahupun swasta yang mengatur ke dalam mahupun keluar organisasi. Aturan-aturan tersebut diciptakan dalam rangka menciptakan ketertiban dalam proses interaksi sosial antara manusia.
• Weber merupakan ahli sosiologi yang memperkenalkan idea tentang birokrasi. Jika diteliti mengenai birokrasi Weber, ia adalah relevan berdasarkan ciri-ciri yang digariskan seperti pembahagian tugas, struktur hierarki dan lain-lain.
• Sehingga kini idea birokrasi weber masih lagi diaplikasi di dalam sektor kerajaan mahupun swasta.

Disediakan oleh:

Mohamad Hidir Mohamed, Mohamad Zulhyishyaimi Mohammed Nordin, Narisah Yusoff & Izyan Nur Fatin Mohd Kamal